Nużeniec ludzki

Szacuje się, że 9 na 10 osób jest zakażonych roztoczem, zwanym nużeńcem, z kolei nużyca to jedna z najczęściej diagnozowanych chorób skórnych, wywołanych przez pasożyty. Podobnie jak inne choroby pasożytnicze, nie zawsze daje jednoznaczne objawy, przez co ich wykrycie w początkowym stadium jest bardzo trudne, tym bardziej że mogą one uaktywnić się dopiero wiele lat po zakażeniu. Nużyca, zwana też demodekozą, to choroba bardzo często źle rozpoznawana, uznawana za reakcję alergiczną lub mylona z innymi schorzeniami o podłożu dermatologicznym.

Nużeniec ludzki – co to jest?

Nużeniec, czyli niewielkich rozmiarów pasożyt skórny, zaliczany jest do rodziny roztoczy, a konkretnie do pajęczaków (stawonogów). Został odkryty i opisany w 1841 roku przez niemieckich uczonych, a w 1982 roku pojawiła się pierwsza publikacja na jego temat. Pasożyt ten wywołuje chorobę zwaną nużycą, która dotyka zarówno ludzi, jak i zwierzęta. Wyróżnia się nawet kilkadziesiąt rodzajów nużeńca, ale tylko dwa z nich bytują na skórze człowieka: nużeniec ludzki (Demodex folliculorum) oraz nużeniec krótki (Demodex brevis). Obydwa gatunki atakują twarz, brwi oraz rzęsy. Są niewidoczne dla ludzkiego oka – nużeniec ludzki osiąga wzrost do 0,4 mm, a nużeniec krótki – do 0,3 mm. Pasożyty te mają 4 pary odnóży, dzięki którym sprawnie poruszają się po organizmie swojego żywiciela, a także charakterystyczny obły i robakowaty kształt. Nie są rzadkością, ale u większości zakażonych osób albo nie wywołują żadnych objawów, albo powodują te, charakterystyczne dla innych schorzeń (np. trądzika różowatego), dlatego choroba skóry wywoływana przez nużeńce ludzkie jest często błędnie diagnozowana, a co za tym idzie nieprawidłowo leczona.

Nużeńce żywią się przede wszystkim obumarłym naskórkiem, lipidami, a także łojem i przesączem osocza krwi, dlatego ludzka skóra i występujące na niej owłosienie stanowią idealne środowisko dla rozwoju tych pasożytów. Miejsca ich występowania różnią się w zależności od gatunku. Nużeńce ludzkie atakują zwykle mieszki włosowe brwi oraz rzęs, a także powiekowe gruczoły łojowe. Nużeńce krótkie z kolei bytują w gruczołach łojowych Meiboma, które również znajdują się w powiekach, ale w ich tylnych krawędziach. Pasożyty te największą aktywność wykazują w nocy oraz zimą, kiedy skóra jest zdecydowanie rzadziej eksponowana na promienie słoneczne. Nie są zbyt inwazyjne – nie wysysają krwi, nie drążą kanalików w skórze i nie nakłuwają jej – zadowalają się jedynie tym, co znajduje się na jej powierzchni.

Gdzie żyje nużeniec ludzki?

Nużeniec może żyć na wszystkich częściach ciała gdzie obecne są korzenie włosowe i gruczoły łojowe jednak w większości pojawiają się na obszarze twarzy zwłaszcza przy nosie, czole, podbródku i policzkach. W tych okolicach posiadają one warunki najbardziej odpowiednie do życia i rozmnażania się oraz mają zapewnioną odpowiednią temperaturę do rozwoju. Nużeniec może również żyć w korzeniach rzęs, może być przyczyną zapalenia spojówek, swędzenia i infekcji. Mieszki włosowe skóry głowy również zaczynają swędzieć. Otwór gębowy roztoczy jest jak ostra igła która może bezpośrednio wkłuć się do komórki i pobierać z niej substancje odżywcze. Roztocza te lubią mokre i ciepłe środowisko i są najbardziej aktywne w nocy.

Nużeniec rozprzestrzenia się głównie przez wzajemny kontakt osób posiadających roztocza ich nie posiadających. Może to sie stać przez kontakt z twarzą, pocałunki, podanie dłoni, wspólne ręczniki lub pościel. Kiedy nowe osoby się zarażają roztocza wnikają w zdrową skórę i żyją w gruczołach łojowych mieszków włosowych, które są bogate w łój (sebum) i posiadają temperaturę odpowiednią do ich wzrostu. Żywią się sebum, wydalają odchody, pełzają, rozmnażają się i umierają a ich ciała rozkładają się i przechodzą w stan ciekły w sebum. Ponieważ cały cykl życiowy roztocza ma miejsce w gruczole łojowym jego odchody oraz skroplone ciało będą powodowały podrażnienie mechaniczne i chemiczne faktury skóry a duże ilości tej substancji spowodują reakcje alergiczną części skóry.

Kiedy wszystkie brudne substancje są wydalane z jego ciała na skórze pojawiają się zapalenia i zmiany takie jak swędzenie, ból, czerwone plamki, grudki, krosty itd. znane jako trądzik. W takich warunkach i bez trafnej diagnozy i skutecznego leczenia eliminującego roztocza będą się one rozmnażały, zapalenia będą się powtarzały, na uszkodzonej skórze powstają nierówne blizny, poszerzone pory, poszerzone naczynia włosowate, rozległa opuchlizna, nadmierne krosty – co uszkodzi naturalne piękno skóry. Według badań epidemiologicznych noworodki nie maja na sobie roztoczy. Można więc wnioskować że obecność roztoczy nie jest spowodowana genami a infekcją poprzez kontakt z innymi ludźmi. W miarę jak dzieci rosną zwiększa sie ryzyko możliwości zakażenia. W całym kraju wskaźnik zakażenia nużeńcem wynosi 60%. Należy jednak zauważyć że wskaźnik zakażenia nie jest równy zapadalności. Osoby zakażone roztoczami niekoniecznie zachorują. Zapadalność zależeć będzie od liczby roztoczy na skórze oraz stanu odporności. Osoby z niską odpornością zachorują.

Jak wygląda nużeniec ludzki?

Nużeniec ludzki – rozwój choroby

W większości przypadków zakażenie nużeńcem przybiera postać pasywną, a obecność pasożyta na ludzkim ciele przebiega bezobjawowo. Uaktywnienie się demodekozy mogą jednak powodować szczególnie sprzyjające dla nużeńców warunki, w tym obniżona odporność organizmu, chroniczny stres, zakażenia drobnoustrojami czy zaburzenia gospodarki hormonalnej lub lipidowej. Wiek podeszły predysponuje do wystąpienia choroby – jej rozwój można zaobserwować najczęściej u osób po 70. roku życia. Najmniej narażone na zakażenie są dzieci, co wynika przede wszystkim z niewielkiej ilości wydzielanego łoju przez gruczoły. Objawy nużeńca ludzkiego są bardzo często mylone z symptomami innych chorób o podłożu dermatologicznym, co w znacznym stopniu utrudnia postawienie trafnej diagnozy.

Skąd się bierze nużeniec ludzki? Przyczyny zakażenia

Nużeniec to jeden z najbardziej rozpowszechnionych pasożytów bytujących na ciele człowieka, dlatego do zarażenia dochodzi bardzo często, zarówno poprzez bezpośredni kontakt z nosicielem, jak i pośrednio, poprzez wspólne użytkowanie przyborów toaletowych, kosmetyków czy ręczników. Nużeńce ludzkie mogą przenosić się również z kurzem lub prądem powietrza – ryzykowny może być zatem nie tylko bezpośredni kontakt z osobą zakażoną, ale także sam fakt przebywania z nią w jednym pomieszczeniu.

Nużyca objawy – sprawdź jakie objawy wywołuje nużeniec ludzki i dowiedz się więcej!

Objawy choroby

Sprawnie funkcjonujący układ odpornościowy skutecznie eliminuje nużeńce ludzkie, uniemożliwiając ich ekspansję. Objawy nużeńca ludzkiego pojawiają się zazwyczaj u ludzi starszych lub osób zmagających się z innymi chorobami, mogącymi osłabiać układ immunologiczny. Nużyca objawia się miejscową reakcją zapalną i zablokowanymi ujściami gruczołów, przez co bywa mylona z innymi schorzeniami.

Najczęstsze objawy wywoływane przez nużeńca ludzkiego:

• wypryski, grudki i krostki,
• silny świąd skóry,
• przesuszenie i łuszczenie skóry,
• zapalenie mieszków włosowych rzęs,
• podrażnienie oczu, miejscowe ogniska zapalne,
• przewlekłe zapalenie brzegów powiek.

Symptomy te mogą występować równocześnie lub pojedynczo, ale w większości przypadków nosiciele pasożyta nie zauważają żadnych niepokojących sygnałów, które mogłyby świadczyć o obecności w ich skórze czynników patogennych – do momentu aż demodekoza zaczyna przybierać aktywną postać.

Jednoznaczne zdiagnozowanie choroby jest trudne, ponieważ objawy nużeńca ludzkiego łudząco przypominają te, które towarzyszą innym popularnym dolegliwościom skórnym, takim jak: trądzik różowaty, miejscowe zaczerwienienie, reakcje alergiczne czy zaskórniki.

Nużyca jest niestety zaraźliwa i bardzo łatwo przenieść ją na inne osoby z otoczenia, dlatego niezbędne jest szybkie podjęcie prawidłowego leczenia oraz przestrzeganie zasad eliminujących ryzyko zarażenia się przez innych.

Występowanie nużeńca

Nużeniec występuje na każdej szerokości geograficznej i zamieszkuje wszystkie strefy klimatyczne, w tym także obszary polarne. Jest jednym z 30 tysięcy gatunków roztoczy znanych człowiekowi, które świetnie się zaaklimatyzowały żyjąc blisko człowieka, a w przypadku nużeńca pasożytując bezpośrednio na nim. Osobniki przenoszone są wraz z kurzem, przez kontakt bezpośredni z osobą zarażoną lub przez stosowanie tych samych przyborów kosmetycznych, ręczników i ubrań. Źródłem zarażenia nużeńcem może być używana odzież i rzeczy, które należały wcześniej do kogoś innego. Drogą, jaką podróżuje nużeniec może okazać się podmuch powietrza, wraz z którym kurz, a z nim jajeczka nużeńca przedostają się na skórę człowieka. Pasożyt szczególnie łatwo przywiera do powierzchni tłustej, po czym wnika do porów skórnych.